آب بندها

مهندسان برای کاستن از احتمال گسیختگیها ناشی از عملکرد آب زیرزمین ، همواره درصدد اند تا بخش در حال حفاری  آبکش  و خشک نمایند. البته باید توجه داشت که کنترل نیروهای ناشی از نشت آب هم می‌تواند به همان اندازه در جلوگیری از گسیختگی موثر واقع شود.

روشهای متنوعی را که برای کنترل نشت و فرار آب زیرزمینی وجود دارد، می‌توان به سه دسته عمده تقسیم کرد که عبارتند از : آب بندها و موانع سیستم های زهکشی، زهکش ها

آب بند هاwater stop :

از آب بند (واتر اسپاپ) به منظور آب بندی درز های اجرایی و محل های قطع بتن متداول است .امروزه در تمام کشور های پیشرفته از آب بند های هیدروفیلیک یا بتونیتی برای آب بندی درز های اجرایی استفاده می شودو از نوع P.V.C آن استفاده نمی کنند زیرا محل ثابت آب بند ها در بین آرماتور ها می باشد و با گذشت چند سال از عمر سازه و بررسی شرایط آرماتور ها و بتن مشاهده می کنیم آرماتور های طلی و عرضی که در سمت آبگیر سازه قرار دارند به واسطه عبور آب از طریق درز سرد موجود بین مقاطع بتن ریزی شده و لوله های موئین ناشی از تبخیر آب بتن ، دچار رنگ زدگی شده که در برخی از موارد با انبساط 6 الی 15 درصدی حجم آرماتور ها ، بتن دچار ترک خوردگی می گردد. این نقصان عاملی جهت تشدید نفوذ پذیری و کاهش شدید طول عمر سازه بتنی می باشد . آب بند های هیدروفیلیک یا بنتونیتی علاوه بر سهولت و سرعت بسیار زیاد در نصب تمامی نواقص فوق را رفع می کنند.

برای آب بندی یک سازه یتنی باید دو کار اساسی صورت بگیرد:

-آب بندی خود بتن توسط بتن مناسب

-آب بندی درز های بتن توسط واتر اسپاپ

که هردو باید برقرار باشد.

اصول آب بندی درزها :

•         واتر اسپاپ

•         درزگیرکه به عنوان مکمل استفاده می شود (نه به عنوان جایگزین)

کاربرد واتراسپاپ برای آب بندی درزهای اجرایی و درزهای انبساط در سازه های بتنی آبی استفاده می شود .

اهمیت واتر اسپاپ را در سازه های آبی می توان به مانند باد بندها در سازه ها عنوان نمود.

واتر اسپاپ طول مسیر جریان و حرکت آب را طولانی می کند تا آب نتواند نشت کند.ضخامت بتن بر اساس میزان نفوذ پذیری از آن جهت اهمیت دارد که اگر ضخامتش بیشتر از میزان نفوذ پذیری آب باشد تا آب از آن عبور نکند.

یکی از نکات در طراحی ،عرض واتراسپاپ است ، که عمق نفوذ بیشتر از یک دور رفت و برگشت باشد.

انواع درزها:

•         درزهای ثابت: (در این درزها آرماتور قطع نمی شود)

الف) درزهای اجرایی

ب)ترک

•         درزهای حرکتی:

الف)انبساط حرارتی

ب)انقباض

ج)فرعی ترکیبی

بنا به نوع درزها دو نوع واتر اسپاپ داریم که شامل تخت که در وسطش حفره نمی باشد.

همه واتر اسپاپ ها آج دارند که باعث چسبندگی و افزایش طول مسیر آب می باشد و نوع آن ها با توجه به نوع درز تعیین می شوند.

در واتر اسپاپ هایی که وسطش حفره دارند، حفره دقیقا وسط درز حرارتی انبساطی می افتد که جلوگیری بازی کردن درز می شود.

انواع واتر اسپاپ ها از لحاظ محل قرار گیری در مقاطع بتنی به انواع زیر تقسیم می شوند:

1-واتر اسپاپ های میانی

2-واتر اسپاپ های کفی

3-واتر اسپاپ های روکار

باید توجه کنیم که در درز های انبساطی واتر اسپاپ ها مستقیما با آب در تماس هستند ولی در درزهای اجرایی اینگونه نیست.

عوامل موثر در تعیین اشکال و ابعاد واتر اسپاپ :

•         نوع و اندازه درز

•         محل قرارگیری واتر اسپاپ ها در مقطع بتنی

•         ضخامت قطعه بتنی که واتر اسپاپ ها در آن قرار دارند

•         فشار هیدرواستاتیک درون سازه

نکته1: دو گوه انتهایی واتر اسپاپ ها نقش بسیار مهمی در جلوگیری از عبور آب دارد ،چون گوه های وسطی که در کشش قرار می گیرند تخت می شوند ولی انتها هیچ تغییری نمی کند.

نکته2:واتر اسپاپ به هیچ وجه خم یا سوراخ نمی شود . این واتر اسپاپ ها را باید از بالا و پایین کاملا مهار شود.